Pekin idaresi ile Çin anakarasına katmak istediği Tayvan ortasında savaş rüzgârları esiyor. Çin Halk Cumhuriyeti’nin 72’nci kuruluş yıldönümünün kutlandığı 1 Ekim’den bu yana Çin’e ilişkin 149 savaş uçağı, Tayvan’ın tanımladığı hava savunma tanımlama alanı (ADIZ) ilan ettiği bölgeye girdi. Geçen yıl toplam 380 Çin savaş uçağı bu alana girmişti. Bu yıl bu sayı 600 oldu.

TAYVAN’A “ATEŞLE OYNAMA” UYARISI

Çin’in resmi yayın organı Küresel Times; Abd ile Tayvan ortasındaki saklı mutabakatın son derece ‘küstah’ olduğu, bu durumun rastgele bir harekete yer bırakmayarak tarafları karşı karşıya kalmanın eşiğine getirdiğini yazdı. Gazete, Çin halkının, Tayvan idaresine art çıkan ABD ile topyekûn bir savaşı desteklemeye hazır olduğunu vurguladı, Tayvan’a da ‘ateşle oynamama’ uyarısı yaptı.

6 ÜLKELİ TATBİKAT

Tayvan Savunma Bakanı Chiu Kuo-cheng da Çin ile askeri tansiyonun son 40 yılın en makus düzeyinde olduğunu belirtti. Chiu, Çin’in 2025 yılına kadar Tayvan’da “büyük çaplı” işgal gerçekleştirme kapasitesine sahip olacağını tabir etti. Geçen hafta sonu da ABD, İngiltere ve Japonya’nın da yer aldığı altı ülke, Filipin Denizi’nde uçak gemilerinin de katıldığı bir tatbikat düzenledi. Tansiyonu yakından izleyen Washington idaresinden de açıklama geldi.

BIDEN, Şİ İLE GÖRÜŞTÜ

Uzakdoğu’da tansiyon artarken, Çin Devlet Lideri Şi Cinping ile Tayvan sorununu görüşen ABD Lideri Joe Biden, Çin’in Tayvan konusundaki barışçıl tahlil taahhüdüne uyacağını açıkladı. ABD’li yetkililer, Biden ile Şi’nin “yüz yüze bir görüntü görüşmesi yapma konusunda prensipte anlaştığını” da söyledi. Açıklama, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile Çinli üst seviye diplomat Yang Jiechi’nin İsviçre’nin başşehri Zürih’te 6 saat süren bir görüşme gerçekleştirmesinin akabinde geldi.

Pekin, “Tek Çin” siyaseti çerçevesinde Tayvan’ı ‘kopmuş bir vilayet’ olarak tanımlıyor ve gerekirse askeri güçle Çin’e katmak istiyor. ABD idaresi ise resmi olarak Tayvan’ı Çin’in ayrılmaz bir kesimi olarak görürken, Tayvan’ın statüsünün geleceğinin barışçı yollarla belirlenmesini istiyor lakin Çin’e karşı Tayvan’a savunma takviyesi veriyor.

ABD’NİN ELİNDE 3750 NÜKLEER BAŞLIK VARMIŞ

ABD idaresi, Trump periyodunun akabinde 4 yıl ortadan sonra nükleer başlık sayısını açıkladı. Buna nazaran 30 Eylül 2020 prestijiyle ABD ordusunun elinde 3 bin 750 faal ve inaktif nükleer başlık olduğu belirtildi. Bu sayı, 2017 yılından 72 başlık daha eksik olurken, Biden idaresinin Rusya ile yeni nükleer silahsızlanma görüşmelerini başlatmak için bu açıklamayı yaptığı söyleniyor. ABD nükleer silah stoku en son 2018’de açıklanmış ve ülkenin elinde 2017 prestijiyle 3 bin 822 savaş başlığı olduğu bildirilmişti. Öte yandan ABD, İngiltere ve Avustralya, 15 Eylül’de Avustralya’nın en az 8 nükleer denizaltı alımı muahedesi imzalamıştı. Muahedenin Çin’i maksat aldığı yorumları yapılmıştı.

ÇİN-TAYVAN UYUŞMAZLIĞI

Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.

Bu teşebbüs Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyinde Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik alaka tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Şurasında yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin’in tek legal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın milletlerarası örgütlerdeki pozisyonu meçhul hale gelmişti.

Pekin idaresi, “Tek Çin” prensibini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının kesimi olduğunu savunuyor. Tayvan Boğazı ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik bağlantılar kurmasına, BM’de ve başka memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.