Sudan’da ordu, ülkede süregelen halk protestolarının arkasından 25 Ekim 2021’de Ömer el-Beşir iktidarını darbeyle görevden uzaklaştırdı.

Darbe sonrası OHAL duyuru edilirken, oldukça sayıda siyasal isim gözaltına alındı.

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, siyasetten çekileceklerini söylemiş oldu.

“Politika arenasından çekilmeye kararlıyız”

Burhan, askerin politika arenasından çekilmeye emin bulunduğunu ve silahlı kuvvetlerin seçimlerle gelen sivil otoriteye doğal olarak olacağına inandıklarını söylemiş oldu.

Başkent Hartum’daki Dostluk Kurultay Salonu’nda askeri ve sivil taraflar, yeni geçiş sürecini başlatacak siyasal antak kalma mevzusunda aralarındaki anlaşmazlıkları giderebilmek için bir kez daha bir araya geldi.

Sudan’da çözüm arayışları

Askeri ve sivil gruplar, uzun siyasal krizin arkasından internasyonal tarafların girişimleriyle Sudan’da 5 Aralık 2022’de imzalanan ve tarafları neredeyse ortak bir paydada buluşturan çerçeve anlaşması sonrasında ülkeyi nihai anlaşmaya götürecek ikinci aşama görüşmelere başlama sonucu aldı.

“Seçimlerle gelen sivil otoriteye doğal olarak olacağız”

Burhan, yapmış olduğu konuşmada, Sudan halkının özgürlük, sulh ve hakkaniyet mevzusundaki arzu ve özlemlerini karşılayan sivil, demokratik bir hükümet oluşturmayı umduklarını belirterek, “Gerçek demokratik dönüşümün başarısı için çalışacağız. Ordunun siyaseti bırakmaya emin bulunduğunu teyit ediyoruz ve silahlı kuvvetlerin seçimlerle gelen sivil otoriteye doğal olarak olacağına inanıyoruz.” dedi.

2 senelik geçiş süreci

Tarafların başlattıkları ikinci aşama sonrasında nihai anlaşmanın imzalanması ve başbakanın belirlenmesinin arkasından 2 yıl sürecek yeni geçiş süreci başlamış olacak.

Nihai antak kalma; hakkaniyet, güvenlik ve askeri düzeltim, sulh anlaşmasının gözden geçirilmesi ve değerlendirilmesi, eski rejimin izlerini ortadan kaldırma ve Doğu Sudan meselesi olmak suretiyle 5 temel mevzuyu kapsıyor.

Sudan’da 2019’dan bu yana yaşanmış olan istikrarsızlık

Sudan’da yaşam pahalılığı kaynaklı kitlesel halk protestoları sonucu süregelen Aralık Devrimi (2018) ve ordunun müdahalesi sonucu 11 Nisan 2019’da 30 senelik Ömer el-Beşir iktidarı bitmiş, sonrasında kurulan asker-sivil ortak geçici hükümetleri ise derin anlaşmazlıklar sebebiyle kalıcı olmamıştı.

Sudan ordusu, güvenlik ve kalım tehdidi sebebi öne sürülerek 25 Ekim 2021’de sivil yönetime el koymuş, muhteşem hal duyuru ederek başbakan dahil onlarca siyasiyi gözaltına almıştı.

Ordu ile siviller içinde mutabakata varıldı

Parlamentodan, etkin hükümetten ve başbakandan yoksun ülkede Sudan Avukatları Sendikası, 10 Eylül’de “2022 geçiş anayasası taslağı”nı yayımlamış, BM, AfB ve IGAD’dan oluşan üçlü mekanizma ile ABD, İngiltere, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden oluşan dörtlü mekanizma, asker ile siviller arasındaki çözümde bu taslağı esas almıştı.

Üçlü mekanizma, 10 Kasım’da Sudan’daki krizi çözmek için ordu ile siviller içinde “temel mutabakata” varıldığını duyurmuştu.

Ordu ile sivil gruplar içinde bölgesel ve internasyonal tarafların himayesinde meydana getirilen uzun görüşmeler sonucu iki taraf, siyasal çerçeve antak kalma imzalanması mevzusunda mutabık kalmıştı.